Maak je klaar om je woning aan te passen / te veranderen. Verhuizen naar een andere plek.

De woonomgeving van een persoon is een indicator van het welzijn van die persoon. Mensen met een beperking hebben het recht om de plek te kiezen waar ze oud worden. Er wordt gesteld dat de meeste ouder wordende volwassenen zo lang mogelijk in hun eigen huis willen blijven. Dit begrip 'ageing-in-place' verschijnt steeds meer als kern- en leidend concept.  In 2015 beschreef de Wereldgezondheidsorganisatie bijvoorbeeld veroudering als "het vermogen van ouderen om veilig, zelfstandig en comfortabel in hun eigen huis en gemeenschap te wonen, ongeacht leeftijd, inkomen of niveau van intrinsieke capaciteit" (WHO, 2015, p. 36).  Deze wens is hetzelfde voor ouder wordende personen met een verstandelijke beperking. Toch is het voor veel mensen met een beperking niet eenvoudig om hun thuis te definiëren, omwille van de vaak opeenvolgende wijzigingen van woonomgevingen tijdens hun leven. Veel ouder wordende personen met een verstandelijke beperking kunnen dan ook niet kiezen waar ze willen wonen. In de feiten leven ouder wordende personen met een verstandelijke beperking met ernstige ondersteuningsbehoeften meestal hun hele leven in residentiële zorgomgevingen.

Sommige mensen benadrukken dat ouder wordende mensen met een verstandelijke beperking in staat moeten zijn om in de gemeenschap te blijven wonen met een zekere mate van onafhankelijkheid in plaats van in de residentiële zorg. Een eigen huis heeft in dit verband het symbool van autonomie en onafhankelijkheid gekregen, terwijl instellingen worden geassocieerd met het verlies van autonomie en onafhankelijkheid.

Andere mensen denken dat een huis voor ouderen niet te vinden is in de traditionele setting van een huis in een gemeenschap; het wordt steeds meer erkend als een belangrijke constructie binnen andere wooncontexten. Ze definiëren veroudering als "de mogelijkheid om ouder te worden en in dezelfde woonomgeving te blijven". Deze interpretatie van het concept omvat ook de voortdurende aanwezigheid van oudere bewoners in hun gebruikelijke formele ondersteuningsinstellingen, zoals groepswoningen voor mensen met een verstandelijke beperking. Volgens dit perspectief kan de vergrijzing net zo goed de aanpassing van de woondiensten vereisen om ervoor te zorgen dat ouderen met een beperking samen met hun langdurige kennissen in dezelfde formele faciliteit (al dan niet in de oorspronkelijke groepswoning) kunnen blijven wonen.

De vroegere definities van "ouder worden" vergeten echter de eigen voorkeuren en keuzes van de ouder wordende persoon met een verstandelijke beperking. Misschien is verhuizen naar een woonzorgcentrum dicht bij huis misschien wat een persoon wil.

Ongeacht de gekozen beschrijving is de sleutel tot alle interpretaties van ouder worden van kracht dat zij de overtuiging uitdrukken dat ouderen moeten worden ondersteund om op hun (voorkeurs)plaats te verouderen zolang dit mogelijk wordt geacht.

Om ouder wordende personen met een verstandelijke beperking deze keuze te laten maken, moeten ze weten wat mogelijke alternatieven zijn. In deze unit zullen we ons daarom eerst richten op oefeningen die alternatieve leefomgevingen duiden. We hebben reflecterende oefeningen geïnstalleerd om ouder wordende personen met en verstandelijke beperking te helpen nadenken over 'ouder worden' of verhuizen naar een andere plek en wat de voor- of nadelen kunnen zijn. Tot slot hebben we met het idee, om verdere onafhankelijkheid en 'ouder worden' te ondersteunen een oefening toegevoegd over hoe je je eigen huis kan optimaliseren.

Wereldgezondheidsorganisatie. (2015). World report on ageing and health. Opgehaald van  http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/186463/9789240694811_eng.pdf;jsessionid=40A5CB5502BCD15205088060A43AFFC9?sequence=1